سرگذشت باربی: سفر یک عروسک نمادین
تو دنیای بزرگ و رنگارنگ اسباب‌بازی‌ها، باربی دیگه نیاز به معرفی نداره؛ بیشتر از هزار مدل متفاوت، میلیاردها عروسک فروخته شده و 65 سال سابقه. ولی بذارید یه کم برگردیم به گذشته و ببینیم داستان برند باربی چطور به اینجا رسید و چی به سرش اومد.
شروع باربی سال 1959 بود که روث هندلر، زنی باهوش و خوش‌ذوق، باربی رو اختراع کرد. روث و همسرش الیوت، شرکت ماتل رو تأسیس کرده بودن. روث دوست داشت دخترای کوچیک توی بازی‌هاشون انتخاب‌های بیشتری داشته باشن و فقط به نقش مادری محدود نشن. اما اوضاع همیشه به نفع باربی نبود. اولین بار که تو نمایشگاه اسباب‌بازی منهتن معرفی شد، هیچ‌کس باربی رو جدی نگرفت. خریداران از شکل ساعت‌شنی و سینه‌های بزرگ باربی خوششون نیومد و حاضر نشدن ریسک کنن و عروسک رو بخرن.
ولی ماتل یه راه‌حل هوشمندانه داشت. اونا از قدرت تلویزیون استفاده کردن و مستقیماً با دخترهای کوچیک حرف زدن. نتیجه؟ تا کریسمس 1959، باربی همه جا بود. ماتل تا پایان سال 300,000 باربی فروخت. دخترها عاشق اکسسوری‌ها و لباس‌های سفید عروسی باربی شده بودن.
خب، طبیعی بود که ماتل بخواد یه داماد هم برای باربی درست کنه. ولی کن فقط یه شوهر برای باربی نبود. اون یه شخصیت مستقل با کلی لباس و شغل شد. کن در سال 1961 وارد بازار شد و فروش باربی رو بیشتر کرد. ماتل شروع کرد به معرفی شخصیت‌های جانبی دیگه و تکرارهای مختلف باربی.
دهه‌های متفاوت، باربی‌های متفاوت
دهه 60: باربی با لباس‌های خفن و خوش‌تیپ خودش محبوبیت زیادی پیدا کرد.
دهه 70: مالیبو باربی حکومت می‌کرد.
دهه 80: دیسکو باربی روی جدول فروش بود.
دهه 90: باربی Totally Hair با بیش از 10 میلیون فروش پرفروش‌ترین باربی تمام دوران شد.
ولی وقتی دهه 2000 شروع شد، فروش باربی کاهش پیدا کرد. از سال 2001 تا 2002، فروش باربی 12٪ کاهش یافت. ماتل تلاش کرد تا باربی رو با فیلم‌های VHS مثل “باربی در نقش راپونزل” و “باربی در فندق‌شکن” به صفحه نمایش بیاره.
ظهور برتز
در همین حین، عروسک‌های برتز در سال 2001 وارد بازار شدن و خیلی سریع محبوبیت پیدا کردن. این عروسک‌های کوچیک و بزرگ‌سر با نگاه مدرن و نوجوانانه‌شون، مشتری‌های زیادی جذب کردن. برتز با لوازم جانبی مثل براق‌کننده لب و تلفن همراه عرضه شد و خیلی سریع بازار عروسک‌های مد رو تصاحب کرد.
کارتر برایانت، قبلاً برای ماتل کار می‌کرد و ماتل ادعا کرد که او مفهوم برتز رو در زمانی که هنوز برای اون‌ها کار می‌کرد، توسعه داده. ماتل از MGA شکایت کرد و ادعا کرد که برتز اسرار تجاری‌شون رو سرقت کرده.
در اواسط دهه 2010، قیمت سهام ماتل در حال سقوط بود و فروش 25 درصد کاهش یافت. اون‌ها نیاز داشتند تا تغییرات بزرگی انجام بدن. اینون کریس، مدیر عامل جدید ماتل، به دنبال راه‌حل‌هایی بود که شرکت رو از رکود بیرون بیاره و به چراغ‌های روشن هالیوود نگاه می‌کرد.
دهه 2000 و چالش‌های باربی
دهه 2000 و اوایل دهه 2010 سال‌های سختی برای ماتل و باربی بودن. در حالی که عروسک‌های برتز و قرارداد پرنسس‌های دیزنی به هاسبرو منتقل شدن، باربی تنها ماند تا وزن کل یک شرکت بزرگ رو روی شونه‌های پلاستیکیش حس کنه. ماتل تو دردسر بزرگی افتاده بود.
وقتی فروش باربی شروع به کاهش کرد، این یک بحران هویت بود. اصلاً نمی‌دونستن چطور باید باربی رو مدرن کنن. الیانا دوکتورمن، خبرنگار معروف، بیش از یک دهه هست که باربی و ماتل رو پوشش می‌ده و چندین مقاله درباره این برند نوشته. الیانا سه بار به مقر ماتل در ال سگوندو رفته و می‌گه که اونجا به معنای واقعی کلمه یه معبد باربی‌ه.
الیانا می‌گه: “وقتی وارد می‌شید، یکی از دیوارهای لابی فقط یه دیوار از تمام کفش‌های کوچیک باربی روی سکوهای کوچیکه. باید ده‌ها اگه نه صدها از این کفش‌ها باشه. و همینطور که توی ساختمان قدم می‌زنی و وارد دفاتر مردم می‌شی، یکی از دو باربی اصلی که تولید شده بود، روی یک سکوی پشت شیشه در وسط دفتر قرار داره. مردم تبلیغات قدیمی باربی رو روی دیوار خودشون آویزون کردن. البته چیزای دیگه‌ای مثل چرخ‌های داغ هم اطراف دفتر هست، ولی باربی همون چیزی هست که ماتل رو به هر جا رسونده.”
در سال 2016، الیانا برای داستان جلد خودش درباره “باربی منحنی” از اونجا بازدید کرد. این باربی همون چهره اصلی بود، ولی با تناسبات واقعی‌تر برای بدنش. الیانا گزارش داد که لباس‌های سنتی باربی با باربی منحنی مناسب نیستن و ظاهر جدید نیاز به عادت کردن داشت. اما این یه گام به سوی فراگیر شدن بود، حرکتی نمادین برای برندی که در 60 سالگی خودش بود.
ماتل باربی‌هایی رو معرفی کرد که باسن، ران‌ها و بازوهای پرتری داشتن و همچنین باربی‌هایی که بلندتر و کوتاه‌تر بودن. ریچارد دیکسون، رئیس و مدیر اجرایی ماتل، به الیانا گفت که هدف اینه که دیدگاه‌های منفی درباره باربی رو به دیدگاه‌های خنثی تبدیل کنیم.
اما بچه‌ها فوراً تغییرات رو درک نکردن. الیانا می‌گه: “وقتی به ماتل رفتم تا این گروه‌های آزمایشی رو با بچه‌های کوچیک که با این باربی‌های جدید بازی می‌کردن تماشا کنم، دیدن واکنش‌هاشون جالب بود. بچه‌ها هیچ فیلتری ندارن. برخی باربی‌های منحنی رو بیرون کشیدن و بلافاصله اون رو ‘باربی چاق’ نامیدن، که نشون می‌ده چطور فرهنگ ما زود ذهن بچه‌ها رو در مورد نوع بدن تحت تأثیر قرار می‌ده.”
اما محبوب‌ترین باربی بین اون بچه‌ها، باربی مو آبی بود. بچه‌ها فکر می‌کردن اون کیتی پریه و فقط می‌خواستن باهاش بازی کنن.
معرفی باربی‌های جهان خلاق
در سال 2019، ماتل با راه‌اندازی باربی‌های “جهان خلاق” خطر دیگه‌ای رو پذیرفت. این مجموعه باربی‌هایی با جنسیت خنثی بود که می‌تونست هر هویتی که کودک می‌خواست به خودش بگیره. ایده‌ای که به نظر می‌رسید جلوتر از زمان خودش باشه.
الیانا متوجه شد که بچه‌ها خیلی سریع‌تر با این باربی‌های نامتعارف کنار می‌اومدن. اون‌ها کلاه‌گیس‌هایی می‌ذاشتن که زنانه‌تر به نظر می‌رسیدن یا اونا رو برمی‌داشتن که عروسک‌ها مردانه‌تر به نظر بیان. ولی والدین نسبت به این عروسک‌ها بدبین و گیج بودن. برای بچه‌ها خیلی شهودی‌تر بود.
دیکسون، مدیر ارشد اجرایی ماتل، در سال 2014 شروع به کار کرد و ماموریتش این بود که شرکت رو از رکود خارج کنه.
چالش‌های جدید و تحولات ماتل
اواخر دهه 2000 و اوایل دهه 2010 سال‌های سختی برای ماتل و باربی بود. در حالی که عروسک‌های برتز بازار رو به دست گرفته بودن و قرارداد پرنسس‌های دیزنی به هاسبرو منتقل شده بود، باربی با شونه‌های پلاستیکی کوچیکش داشت وزن کل شرکت رو تحمل می‌کرد. ماتل به دردسر بزرگی افتاده بود.
وقتی فروش باربی شروع به کاهش کرد، یه بحران هویت برای ماتل به وجود اومد. نمی‌دونستن چطور باید باربی رو مدرن کنن. الیانا دوکتورمن، خبرنگار معروف، چندین مقاله درباره باربی و ماتل نوشته و می‌گه که توی مقر ماتل، برند باربی رو خیلی جدی می‌گیرن.
نوآوری‌های دهه 2010
یکی از تلاش‌های بزرگ ماتل برای مدرن‌سازی باربی، معرفی “باربی کِربی” بود. این باربی با تناسبات واقعی‌تر برای بدنش عرضه شد و تلاش کرد تا دیدگاه‌های منفی رو به خنثی تبدیل کنه. ولی بچه‌ها فوراً تغییرات رو درک نکردن. الیانا می‌گه که وقتی به ماتل رفتم و واکنش بچه‌ها رو به باربی‌های جدید دیدم، فهمیدم که بچه‌ها فیلتری ندارن و به باربی کِربی می‌گفتن “باربی چاق”. با این حال، محبوب‌ترین باربی بین اون بچه‌ها، باربی مو آبی بود، چون همه فکر می‌کردن اون کیتی پریه و فقط می‌خواستن باهاش بازی کنن.
ورود اینون کریس و تغییرات بزرگ
با نزدیک شدن به پایان دهه 2010، تغییرات بزرگی در ماتل در حال وقوع بود. اینون کریس در سال 2018 به عنوان مدیرعامل جدید وارد شرکت شد و تصمیم گرفت ماتل رو از یک شرکت اسباب‌بازی به یک شرکت IP (مالکیت معنوی) تبدیل کنه. الیانا توضیح می‌ده که کریس فهمید که ماتل روی یه معدن طلای معنوی نشسته ولی به جز ساختن اسباب‌بازی، کاری با اونا انجام نمی‌ده.
تلاش‌های هالیوودی
کریس تصمیم گرفت که فیلم‌های باربی رو به هالیوود بیاره. در سال 2018، ماتل از رابی برنر، یه مدیر قدیمی صنعت فیلم، دعوت کرد تا بخش فیلم رسمی ماتل رو راه‌اندازی کنه. وظیفه اصلی برنر، احیای فیلم زنده باربی بود. برای این کار، برنر با شرکت تولید مارگوت رابی شریک شد و گرتا گرویگ رو به عنوان کارگردان استخدام کرد. گرتا سپس شریک زندگی خودش، فیلمنامه‌نویس نوآ بامباخ رو هم به پروژه آورد.
ساخت فیلم باربی
فیلمنامه گرویگ و بامباخ همون چیزی بود که تماشاگران نیاز داشتن تا برداشت‌های قدیمی خودشون از باربی رو تغییر بدن و به باربی اجازه بدن تا رنگ صورتی خوشگل خودش رو به نسل بعدی منتقل کنه. هدف این بود که کسی مثل گرویگ به والدین و بزرگسالان اجازه بده دوباره عاشق باربی بشن و باربی رو دوباره باحال جلوه بدن.
این پروژه برای ماتل مخاطره‌آمیز بود، ولی گرویگ و مارگو رابی همیشه برای حفظ دیدگاه اصلی خودشون مبارزه می‌کردن.
ظهور فیلم باربی و موفقیت‌های جدید
وقتی برای اولین بار خبر ساخت فیلم باربی رو شنیدم، نمی‌دونستم چی باید انتظار داشته باشم. نمی‌دونستم خنده‌دار خواهد بود یا نه، ساده یا پیچیده. حتی نمی‌دونستم قراره موسیقی هم داشته باشه یا نه. بعد از نمایش اولین تریلر، با ماتل تماس گرفتم و گفتم: “وای، این فیلم برای بچه‌هاست!” اون‌ها از اون طرف خط یه کم ساکت بودن و گفتن: “بله، البته برای بچه‌هاست. چی فکر کردی؟” راستش راز زیادی دور و بر این فیلم بود که فکر می‌کردم شاید فقط یه فیلم برای بزرگسالان باشه.
اما محصول نهایی یه چیزی وسط بود که هم کودکان و هم بزرگسالان رو لذت می‌برد. و حالا با 1.4 میلیارد دلار درآمد، خطرات بیشتر از حد تصور نتیجه دادن.
یه عامل دیگه که به موفقیت انفجاری باربی کمک کرد، ترکیب غیرمنتظره‌ای بود که به ماتل ربطی نداشت. همون آخر هفته‌ای که فیلم باربی اکران شد، فیلم “اوپنهایمر” به کارگردانی کریستوفر نولان هم اکران شد. این ترکیب آنلاین به نام “باربنهایمر” شناخته شد و مردم می‌رفتن و هر دو فیلم رو پشت سر هم یا در یه آخر هفته می‌دیدن. این دو فیلم به موفقیت‌های بزرگی تبدیل شدن.
من وقتی می‌دیدم زن‌های 30، 40، 50، 60 ساله با دوستانشون لباس‌های صورتی می‌پوشن و برای دیدن باربی می‌رن، واقعاً تحت تأثیر قرار گرفتم. این مثل اجازه دادن به زن‌ها برای در آغوش گرفتن جنبه دخترانه خودشون و مردها برای پذیرفتن جنبه زنانه‌شون بود.
با این که فیلم باربی 9 نامزدی گلدن گلوب داشت، فقط دو جایزه برد. و حالا با نزدیک شدن به مراسم اسکار، طرفداران به عدم نامزدی فیلم باربی و کارگردانش، گرتا گرویگ، اعتراض دارن. گروهی می‌گن که فیلم فمینیستی باربی باید در دسته‌های بیشتری نامزد می‌شد، و مارگو رابی و گرتا گرویگ نباید نادیده گرفته می‌شدن.
ماتل به دنبال تکرار استراتژی موفق خودش با IPهای دیگه‌ش هست. از فیلم‌هایی مثل “بارنی” به کارگردانی دانیل کالویا گرفته تا فیلم‌های Uno، Magic Eightball و Hot Wheels. ماتل تلاش می‌کنه تا مردم رو توی صندلی‌های سینما نگه داره و موفقیت باربی رو تکرار کنه.
اما ماتل نگران کاهش ارزش برندهای خودش هم هست. همونطور که مارول و دیزنی با اشباع بازار مواجه شدن، ماتل هم نمی‌خواد مردم از باربی خسته بشن. با این حال، محبوبیت باربی همچنان باقی مونده و تأثیر اون فراتر از موفقیت باکس آفیس و فروش عروسک‌ها هست.
باربی نه تنها یه عروسک نمادین ارزشمند هست، بلکه نمونه‌ای از اینه که چطور یه شرکت می‌تونه خودش رو بازآفرینی کنه و به موفقیتی فراتر از رؤیاهای بنیان‌گذارانش دست پیدا کنه. ماتل با اعتماد به تیم‌های خلاق با استعداد و شجاعت برای مسخره کردن خودش، به این موفقیت دست یافته.
داستان فیلم باربی
فیلم “باربی” محصول سال 2023 به کارگردانی گرتا گرویگ و نویسندگی نوآ بامباک است. این فیلم که اولین لایو اکشن ساخته‌شده بر اساس عروسک‌های معروف باربی از شرکت متل است، داستان باربی (مارگو رابی) و کن (رایان گاسلینگ) را روایت می‌کند که در پی یک بحران وجودی، به سفری برای خودشناسی می‌روند.
در سرزمینی که باربی‌ها و کن‌ها زندگی می‌کنند، باربی‌ها مشاغل معتبری مثل پزشکی و حقوق دارند، در حالی که کن‌ها در ساحل بازی می‌کنند. اما باربی که به خاطر دغدغه‌هایش در مورد مرگ نگران شده، ناگهان با مشکلاتی مثل بوی بد دهان و سلولیت روبرو می‌شود. او متوجه می‌شود که باید به دنیای واقعی برود و دختری که با او بازی می‌کند را پیدا کند تا دردهایش تسکین یابد. در این سفر، کن هم همراه او می‌شود.
با رسیدن به دنیای واقعی، باربی و کن با مشکلات جدیدی روبرو می‌شوند. باربی با دختری به نام ساشا و مادرش گلوریا آشنا می‌شود که هر دو در ماتل کار می‌کنند. در همین حین، کن با سیستم پدرسالاری آشنا می‌شود و با بازگشت به سرزمین باربی، کن‌های دیگر را متقاعد می‌کند که مسئولیت‌ها را بر عهده بگیرند و باربی‌ها را به نقش‌های سلطه‌پذیر تبدیل کنند. باربی با کمک گلوریا و ساشا تلاش می‌کند تا این وضعیت را تغییر دهد.
ساخت فیلمی بر اساس اسباب‌بازی‌های باربی از سال 2009 شروع شد. در ابتدا متل با یونیورسال پیکچرز برای توسعه این پروژه همکاری کرد، اما به نتیجه نرسید. در سال 2014، متل با سونی پیکچرز قرارداد بست و نویسندگان و کارگردان‌های مختلفی مانند جنی بیکس، دیابلو کودی و ایمی پاسکال به پروژه پیوستند. با این حال، تغییرات متعدد در نویسندگان و کارگردان‌ها، روند ساخت فیلم را پیچیده‌تر کرد.
در نهایت، پس از گذشت چند سال و تغییرات متعدد، پروژه به برادران وارنر پیکچرز منتقل شد و مارگو رابی به‌عنوان بازیگر اصلی انتخاب شد. کارگردانی فیلم به گرتا گرویگ سپرده شد که به همراه شریک زندگی‌اش، نوآ بامباک، فیلمنامه را نوشت.
فیلم باربی با کمپین بازاریابی گسترده‌ای تبلیغ شد و برادران وارنر 150 میلیون دلار برای بازاریابی فیلم هزینه کرد. مراسم افتتاحیه در ژوئیه 2023 در لس آنجلس برگزار شد و فیلم در 21 ژوئیه در سینماهای ایالات متحده اکران شد. تاریخ اکران باربی همزمان با فیلم اوپنهایمر بود و به علت تفاوت در لحن و ژانر، پدیده‌ای به نام «باربنهایمر» ایجاد شد.
فیلم باربی با فروش جهانی 1.404 میلیارد دلار به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های سال 2023 تبدیل شد. همچنین باربی مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و نقدهای مثبتی از جانب وبگاه‌هایی مانند راتن تومیتوز و متاکریتیک دریافت کرد.
فیلم باربی با نقدهای مختلفی مواجه شد. برخی محافظه‌کاران به فیلم انتقاد کردند که مردستیز و پرخاش‌گرانه است. ایلان ماسک و بن شاپیرو نیز نقدهای تندی به فیلم وارد کردند و فیلم را از نظر محتوا به چالش کشیدند. همچنین سناتور تد کروز به نمایش «خطوط نه‌گانه» در فیلم که مطابق با مقامات چینی بود، انتقاد کرد.
تأثیر باربی بر فرهنگ عمومی و نقش‌های جنسیتی
از اوایل معرفی باربی، این عروسک نقش‌های سنتی زنان رو به چالش کشیده. باربی نه تنها یک عروسک زیبا بود، بلکه نماد زنان موفق و مستقل هم شد. با شغل‌های مختلفی که باربی داشت، به دختران جوان الهام بخشید که می‌تونن هر چیزی باشن که می‌خوان.
تصویر بدنی و باربی
یکی از نقدهای اصلی به باربی همیشه تصویر بدنی غیرواقعی‌اش بوده. این نقدها باعث شد تا ماتل تغییراتی در طراحی بدن باربی ایجاد کنه و باربی‌های با تناسبات واقعی‌تر و متنوع‌تری رو معرفی کنه.
تأثیر اجتماعی و اقتصادی اخیر
موفقیت اخیر فیلم باربی نشون داد که این عروسک همچنان جایگاه خودش رو در فرهنگ عمومی حفظ کرده و می‌تونه تأثیرات اجتماعی و اقتصادی بزرگی داشته باشه. از فروش میلیاردی فیلم گرفته تا تأثیر بر بازار اسباب‌بازی و تغییراتی که در دیدگاه‌های مردم نسبت به نقش‌های جنسیتی ایجاد کرده، همه و همه نشون می‌ده که باربی همچنان یک نماد قدرتمنده.
یک نظر اضافه کنید